Search Facebook Instagram Twitter

Papiamento 20 aña como idioma oficial di Aruba

May 21, 2023

Dia 21 di mei 2023 ta net 20 aña pasa cu Parlamento a aproba e ley cu a haci Papiamento bira  idioma oficial di Aruba. E ley aki yama “Landsverordening officiële talen”. Pa medio di e ley aki  Papiamento y Hulandes a bira idiomanan oficial di Aruba banda di otro.


Meta di e ley

Den e “Memorie van Toelichting” (MvT) di e ley, ta splica cu e meta di e ley aki ta pa fiha formalmente cu Papiamento y Hulandes ta e idiomanan oficial di Aruba. E MvT ta sigui splica cu kier pone enfasis cu e dos idiomanan aki ta igual, cu e mesun balor. Cu e ley aki kier logra haya  experencia tambe cu uzo di Papiamento den sector di gobernacion y den sector huridico. E ley ta habri e posibilidad pa un ciudadano pidi traduccion di un documento di gobierno na Papiamento, si e ciudadano ta un interesado (“belanghebbende”). Esaki lo por stimula departamentonan di gobierno pa skirbi documento di biaha na Papiamento.


Motibo di e ley

Di basta tempo caba, pero sigur desde Status Aparte, e deseo a crece pa por uza Papiamento manera un idioma cu tin e mesun balor cu Hulandes, den tur area di comunidad, tanto papia como skirbi.  Hende a bira mas consciente di e propio identidad cultural y e importancia di idioma den e proceso aki. Esaki tambe ta wordo splica den e “Memorie van Toelichting” di e ley.


Papiamento den enseñansa

Te den siglo 20 ainda Hulandes tabata e unico idioma di instruccion na mayoria scol di e islanan ABC. Desde siglo 19 caba varios persona prominente a indica cu esey no ta e miho forma di instruccion pa enseñansa. E mal dominio di Hulandes cerca e alumnonan tabatin su efecto riba e otro vaknan tambe, no solamente riba e vak Hulandes.

E problemanan menciona ta valido den enseñansa te dia di awe. Maske cu 80% ta papia Papiamento na cas (Pilot Census October 2019), Papiamento no a haya un rol mas importante como idioma di instruccion den enseñansa, cu excepcion di e dos scolnan piloto di Proyecto Scol Multilingual. Te ainda mayoria di e alumnonan na Aruba ta alfabetisa (siña lesa y skirbi) na Hulandes, mientras cu esaki ta un idioma straño pa nan. Di otro banda Aruba tin un sistema di enseñansa Hulandes y pa esnan cu kier sigui studia, e balor di e diplomanan ta hopi importante.

E pregunta ta: Con bo por percura pa e alumnonan tin un bon fundeshi den nan idioma materno y na mes momento haya tur e hermentnan pa por sigui studia? Con bo por percura pa un liña continuo for di kleuterschool te cu enseñansa superior pa loke ta trata idioma?

Den e añanan cu a pasa, hopi investigacion a wordo haci riba e topico di idioma, pero esaki a    keda un asunto delicado, specialmente e parti di idioma di instruccion. Pa soluciona e problematica aki, Minister di Enseñansa y Deporte, Sr. Endy Croes, a duna Departamento di Enseñansa (DEA) e tarea pa bin cu un Debate Nacional. Esaki a tuma luga for di maart te december 2022, cu tabata un proceso caminda a tene mas cu 50 consulta cu diferente stakeholder, tanto paden como pafo di enseñansa. Na december, e comision di DEA encarga cu e tarea a entrega un conseho preliminar na minister y na maart 2023 a entrega e conseho definitivo.

For di e debate a sali afo cu mayoria di e stakeholdernan ta desea pa e alumnonan siña 4 idioma na scol, incluyendo Papiamento, pa desaroya nan habilidadnan multilingual. Mayoria ta di acuerdo pa e alumnonan alfabetisa na Papiamento y siña Hulandes di tal manera cu nan por sigui enseñansa (secundario y superior) na Hulandes.

Mirando e resultadonan aki y teniendo cuenta cu tur e investigacionnan haci, minister a aproba e conseho.

Aki por haya e maneho integral di idioma den enseñansa, manera aproba:



Info / Contact

Pa mas informacion por busca den e alfabet menu riba nos pagina principal:

Pa pregunta por tuma contacto cu:

Scroll To Top
  • © 2011-2023 Department of Education Aruba (DEA)
  • T +297-528-3400
  • F +297-528-3434
  • info@ea.aw

By orbitalnets