Search Facebook Instagram Twitter

Alfabetisacion na Papiamento

March 28, 2024

Minister di Enseñansa (Croes) durante un conferencia di prensa a anuncia e maneho di idioma nobo, esta cu entrante augustus 2024 e alumnonan di klas 1 lo siña lesa y skirbi na Papiamento.



Pues desde aña escolar 2024-2025 e alumnonan di klas 1 di scol basico lo siña lesa y skirbi na Papiamento. Lo duna Hulandes como materia y acopla na loke e mucha por den Papiamento.

E maneho di idioma ta basa riba recomendacion 2 di e rapport Doorlichting van het Arubaanse Onderwijsbestel esta: “eligi un maneho di idioma concreto y consecuente” (“maak een eenduidige en consequente keuze in het taalbeleid”).

A base di esaki, a pidi e expertonan di Departamento di Enseñansa Aruba (DEA) pa haci un investigacion profundo riba e tema aki, den forma di un debate nacional hunto cu diferente experto y stakeholder den enseñansa y pafo di enseñansa.

E discusion pa scoge e ley di maneho di idioma pa Aruba a inicia desde aña 1819, pues 205 aña pasa. Na aña 1819, Gobernador General Sr. Albert Kikkert a enfatisa cu mal dominio di e idioma Hulandes tin efecto negativo riba otro materia y pa tin Hulandes como e unico idioma di instruccion no ta e forma mas adecua pa enseñansa na Aruba. Algun aña despues, Sr. Hamelberg y Sr. van Kol a ripiti esaki.

E problema ta sinta na momento cu e muchanan sali di scol preparatorio y cuminsa scol basico, paso, ta haci mane e muchanan tin un vocabulario basico di 6 mil palabra na Hulandes, cual ta totalmente eroneo.

Segun rapport di CBS, 80% di nos comunidad ta papia e idioma Papiamento na cas. Banda di esaki, den 28% di e hogarnan na Aruba, Spaño ta e idioma mas papia. Den caso di Ingles ta 16 % y den caso di Hulandes ta trata di 13%. Cu e base fuerte di e idioma Papiamento, e muchanan por siña e otro idiomanan di un forma hopi mas efectivo.

A forma un comision di diferente experto: Sra. Vanessa Scholing-Pietersz, Sra. Audrey Tromp-Wouters y Sr. Juan Maduro a studia e rapportnan existente, a tene sesionnan di consulta cu stakeholders, y a haci e investigacionnan pa por presenta un rapport y conseho final.

E comision a repasa tur “beleidsnota” existente riba maneho di idioma: Habri Porta pa nos Drenta (2002), Adviesnota verlengde Schooldag (2009), Implementatieplan kerndoelen primair onderwijs (2015), Nota diversificacion idioma di instruccion (2016), Kerndoelen Primair Onderwijs (2017), Nationaal Beleid Beroepsonderwijs Aruba (2018), Nationaal Onderwijs Plan Aruba en Plan Educacion Nacional Aruba 2030 (2019), Een nieuw traject in het AVO (2019), Examens in het Nederlands voor AVO leerlingen (2019) y Deelbeleid Structuren, Processen en Randvoorwaarden voor het Arubaanse Beroepsonderwijs (2021).

Tambe a tuma den consideracion e estudionan internacional di entre otro, rapport di UNESCO di aña 2016, Global Education Monitoring Policy Paper, “If you do not understand, how can you learn?” y rapport di World Bank di aña 2021 titula: “Effective Language of Instruction Policies for Learning”.

Tur nota y rapport di e ultimo 200 añanan ta ilustra e problematica di idioma di instruccion cu no ta cuadra cu e situacion di idioma y ni e contexto di Aruba. E maneho di idioma actual no ta funciona y ta duna un rendimento hopi abou pa nos alumnonan. Banda di e investigacionnan, a haci inventarisacion di kico tur mester haci pa por logra introduci un maneho nobo di idioma. Pues, a inventarisa e materialnan cu tin y e materialnan cu mester traha pa asina por haci introduccion di e maneho nobo di idioma corectamente.

A inverti alrededor di 1.2 miyon florin pa por realisa tur e materialnan aki na tempo pa augustus proximo. Banda di esaki, a inventarisa e leynan pa evalua si e ley ta permiti e introduccion aki. Ademas, tur maestro di klas 1 y cabesante di scol basico na Aruba lo ricibi 6 dia di estudio durante e trayecto di preparacion.

Siña den idioma materno Papiamento lo beneficia e mucha den su proceso di siñamento, desaroyo di inteligencia emocional y habilidadnan critico di pensamento. Ademas di esaki, nan por conecta miho cu nan raisnan cultural. Pa finalisa, e maneho nobo di idioma lo ta sumamente beneficioso pa nos muchanan di Aruba. Nos muchanan lo sinti mas confia y sigur den nan proceso di siñamento, pasobra esaki ta alinia cu loke nan sa caba. Pues, e ta alinia na nan idioma materno y nan cultura.


Fuente


Info / Contact

Scroll To Top
  • © 2011-2023 Department of Education Aruba (DEA)
  • T +297-528-3400
  • F +297-528-3434
  • info@ea.aw

By orbitalnets